مسئول روش های تشخیص آزمایشگاهی تشریح كرد؛
بهترین زمان انجام تست پی سی آر و آنتی بادی تشخیص کرونا
یک مسئول تشخیص آزمایشگاهی، به تشریح بهترین زمان انجام تست پی سی آر و آنتی بادی برای تشخیص بیماری کرونا پرداخت.
به گزارش بیو بگ به نقل از مهر، سیدمهدی بوترابی مسئول محور روش های تشخیص آزمایشگاهی عفونت با SARS_COV2 که در نخستین همایش مجازی و هجدهمین کنگره کشوری ارتقا کیفیت خدمات آزمایشگاهی تشخیص پزشکی ایران مورد بحث و بررسی قرار می گیرد به تشریح جزییات علمی و کاربردی تست های بیماری کووید ۱۹ پرداخت. وی درباب این که تست های تشخیصی سارس کووید که طی این یک سال و نیم از نظر دقت تشخیصی به تأیید رسیدند چگونه ارزیابی می شوند، اظهار داشت: کمی پس از شروع پاندمی اولین تست های تشخیصی که طراحی و تولید شدند و موفق به دریافت مجوز مصرف اضطراری شدند تست های مولکولی بودند که ما آنها را با نام PCR می شناسیم. این تست ها با شناسایی ژنوم ویروس از حساسیت مناسبی برخورد هستند. بااینکه موارد منفی کاذب در این تست ها گزارش شده است ولی این موارد بیشتر مربوط به زمان و روش نمونه گیری است. بوترابی افزود: بعد از آن تست های سرولوژی برمبنای تشخیص آنتی بادی عرضه شدند که بیشتر جنبه کمک تشخیصی در بررسی میزان ابتلاء در جامعه داشتند و در نهایت تست های مبتنی بر شناسایی آنتی ژن ویروس کرونا با بهره گیری از روش های الیزا وایمونوکروماتوگرافی هستند که به طور معمول زمانی که با روش استاندارد مولکولی مقایسه می شوند حساسیت کمتری دارند اما باتوجه به الگوریتم های تشخیصی تدوین شده و همین طور حیطه کاربرد آنها کمک شایان توجهی به تشخیص و مدیریت پاندمی کرده است. وی درباب تفاوت تست پی سی آر و آنتی بادی و چگونگی انجام هر کدام از این تست ها عنوان کرد: تست پی سی آر در حقیقت تستی است که ژن ویروس را تشخیص می دهد بدین سبب می تواند وجود ویروس در نمونه را اثبات نموده و مثبت شدن آن نشانه وجود بیماری هم اکنون است، اما تست های مبتنی بر آنتی بادی، پاسخ ایمنی بدن را به این ویروس نشان می دهند و نمی توانند نشان دهنده بیماری فعلی باشند بلکه روشی بسیار مناسب برای نشان دادن ابتلاء به بیماری در گذشته و یا در معرض قرارگیری فرد به ویروس می باشد. بوترابی افزود: پاسخ ایمنی به ویروس کرونا و تولید آنتی بادی ضد این ویروس نیازمند زمان است، بدین سبب در فردی که بتازگی مبتلا به بیماری کرونا شده است، تست آنتی بادی می تواند منفی باشد ولی در بیشتر افراد به فاصله دو تا سه هفته پس از شروع علایم بیماری آنتی بادی ضد ویروس تولید می شود و با تست های آزمایشگاهی قابل شناسایی هستند. بدین سبب باتوجه به مطالب گفته شده اگر فردی علامت هایی از بروز بیماری کرونا دارد بهترین تست برای تشخیص همان تست پی سی آر است ولی برای برآورد میزان شیوع بیماری و ابتلاء در جمعیت عمومی می توان از تست های آنتی بادی استفاده نمود. وی درباره این که تست پی سی آر چقدر دقت تشخیصی دارد و چرا گفته می شود در تشخیص برخی گونه ها همچون دلتا احتمال خطای تست پی سی آر زیاد است؟ اظهار داشت: تست پی سی آر به طور معمول از اختصاصیت بالایی برخوردار است، به عبارتی موارد مثبت کاذب کمی دارد اما حساسیت کیت های پی سی آر ممکنست متفاوت باشد. بوترابی افزود: اما نکته مهمی که وجود دارد این است که بدانیم وقتی صحبت از حساسیت کیت پی سی آر می نماییم منظور حساسیت تشخیصی کیت است، یعنی درصدی از موارد مثبت واقعی که با کمک کیت به درستی شناسایی می شوند اما چون تست یا روش مرجعی برای مقایسه کیت پی سی آر با آن وجود ندارد بدین سبب این میزان حساسیت با علایم بالینی و احیاناً در ترکیب با علایم تصویربرداری مقایسه می شود. وی افزود: تست پی سی آر کرونا مشابه سایر تست های مولکولی برای تشخیص بیماریهای دیگر، دارای حساسیت بسیار مناسبی است، اما آنچه سبب شده صحبت از حساسیت کم این تست شود بیشتر به نوع نمونه و محل نمونه گیری، کیفیت نمونه، کیت های استخراج و همین طور زمان نمونه گیری مربوط می شود و در حقیقت برخی خطاهای پیش آنالیزی در نتایج آنالیز دخالت می کنند و موجب این ذهنیت می شوند که کیت های پی سی آر از حساسیت مناسبی برای تشخیص برخوردار نیستند که این دیدگاه اشتباه است. بوترابی اشاره کرد: اما در مورد واریانت ها و توانایی شناسایی آنها با کیت های پی سی آر باید بین تشخیص و تعیین واریانت تمایز قائل شویم. برای اینکه کیت های پی سی آر موجود توانایی شناسایی واریانت دلتا را دارند، چون علاوه بر تشخیص دو ژن ویروس، ژنی از ویروس مورد شناسایی قرار می گیرد که در واریانت دلتا گرفتار جهش یا موتاسیون نشده است. وی افزود: در واریانت دلتا بیشتر جهش ها در ژن اسپایک S اتفاق افتاده است، حال آنکه در کیت های پی سی آر خصوصاً کیت های موجود در کشور دو ژن N وRdRp مورد شناسایی قرار می گیرند. بدین سبب کیت های موجود توانایی شناسایی و تشخیص واریانت ها را دارند اما اگر بحث تعیین واریانت باشد یعنی بخواهیم تشخیص بدهیم که عفونت در یک فرد بر اثر واریانت دلتا اتفاق افتاده است یا بر اثر واریانت های دیگر؛ در آن صورت باید از کیت های اختصاصی دیگری استفاده گردد. بوترابی اشاره کرد: همین طور تعیین واریانت در تشخیص و درمان افراد اهمیتی نداشته و بیشتر از جنبه های همه گیر شناسی و مدیریت بیماری در آینده اهمیت پیدا می کنند. همین طور کیت هایی که برمبنای شناسایی ژن S هستند ممکنست در تشخیص واریانت ها گرفتار مشکل شوند ولی حتی همین کیت ها نیز چون از دو ژن برای تشخیص استفاده می نمایند نمونه مثبت واریانت را منفی گزارش نخواهند کرد. وی درباب این که آیا جهش های مختلف در قدرت تشخیصی تست پی سی آر تأثیر می گذارد؟ پاسخ داد: بله. مسلماً اگر ژن های هدفی که درتست های پی سی آر مورد شناسایی قرار می گیرند همان ژن هایی باشند که جهش در آنها رخ داده است و توالی پرایمر-پروب استفاده شده در کیت در ناحیه جهش یافته قرار داشته باشد، احتمال عدم شناسایی ویروس در آن ژن خاص و منفی شدن آن وجود دارد. اما چون کیت های پی سی آر به طور معمول مولتی پلکس هستند و حداقل دو ژن را تشخیص می دهند احتمال منفی شدن تست با وجود جهش خیلی کم است. بوترابی درباره این که تست فوری کرونا چقدر قابل اطمینان است؟ عنوان کرد: تست های فوری یا راپید نیز بصورت تست های مولکولی و نیز با روش های ایمونوکروماتوگرافی و با شناسایی آنتی ژن قابل انجام هستند اما امروزه بیشتر تست های سریع برای شناسایی آنتی ژن در دنیا مورد استفاده قرار گرفته است و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و امروزه قسمتی از پروسه تشخیص بیماری توسط همین تست ها انجام می پذیرد. وی افزود: این تست ها به طور معمول از اختصاصیت قابل قبولی برخوردار می باشند و حساسیت این تست ها نسبت به پی سی آر نیز حداقل ۸۰ درصد است که باتوجه به حیطه کاربرد و الگوریتم های تشخیصی موجود قابل قبول است. این تست ها باید در افراد علامت دار و یا برای شناسایی افراد در تماس با بیماران کرونائی یا مشکوک به کرونا استفاده شوند. تفسیر تست و انجام تست تأییدی برمبنای جمعیت مورد نظر متفاوت می باشد. عضو انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی ایران درباب این که آیا تست های فوری می توانند جایگزین پی سی آر شوند؟ اضافه کرد: برمبنای الگوریتم های تشخیصی این تست می تواند در افراد علامت دار خصوصاً در مناطقی که دسترسی به تست پی سی آر وجود ندارد و شیوع بیماری نیز زیاد است مورد استفاده قرار گیرد و نتایج مثبت آن بعنوان وجود بیماری در نظر گرفته شود. همین طور نتایج منفی در افراد علامت دار نیازمند تأیید با پی سی آر است. علاوه بر این در افراد بدون علامت نتایج مثبت تست های سریع باید با تست پی سی آر تأیید شوند. بدین سبب تست های سریع آنتی ژن در تشخیص و مدیریت بیماری کرونای نوظهور کاربرد داشته و می توانند مورد استفاده قرار گیرند اما در همه شرایط نمی توانند جایگزین تست پی سی آر شوند. وی در پاسخ به این پرسش که بهترین زمان انجام تست پی سی آر و آنتی بادی در چه مقطعی از بیماری و بهبودی است؟ اظهار داشت: با توجه به این که در تست پی سی آر ژن ویروس مورد شناسایی قرار می گیرد بدین سبب کاربرد این تست در تشخیص بیماری فعال است و باید در هنگام بروز علایم بالینی صورت گیرد ولی به طور معمول بهترین نتایج در روز سوم تا هفتم بیماری بدست می آید. بوترابی اشاره کرد: اما تست های مبتنی بر آنتی بادی؛ چون پاسخ ایمنی بدن به ویروس را می سنجند بدین سبب ممکنست از هفته دوم به بعد با اندازه گیری آنتی بادی از کلاس IgM و بعد از هفته دوم و سوم با ظهور آنتی بادی از کلاس IgG بتوانند نشان دهنده تماس با ویروس و ابتلاء به بیماری باشند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط بیوبگ
نظرات بینندگان در مورد این مطلب